غربالگری یکی از راه های موثر جهت پیشگیری و کنترل سرطان سینه می باشد. نکته مهم در رابطه با غربالگری سرطان سینه این است که این مورد به معنای تشخیص دقیق سرطان نمی باشد، بلکه مفهوم آن بررسی وضعیت سلامت عضو مورد نظر است. هدف از غربالگری بررسی دوره ای وضعیت سلامت عضو است و در صورت وجود هر گونه ضایعه غیرطبیعی، این ضایعه به موقع تشخیص و درمان می شود و در نتیجه از پیشرفت این ضایعه به سرطان جلوگیری می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص غربالگری سرطان پستان در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
چه کسانی باید غربالگری سرطان پستان انجام دهند؟
غربالگری سرطان پستان برای همه بانوان علی الخصوص در سنین بالاتر به صورت روتین توصیه می شود. اما برخی از شرایط وجود دارد که احتمال سرطان افزای سینه را افزایشش داده و به طبع نیاز به بررسی های بیشتری در این خصوص وجود دارد.
عوامل زیر می توانند در ابتلا به سرطان سینه موثر باشند:
- مصرف مواد غذایی چرب
- چاقی
- اولین تولد بعد از 30 سال
- یائسگی در سنین بالا
- بلوغ زودرس
- عدم شیردهی
- مصرف هورمون ها در درازمدت
- استفاده طولانی مدت از سیگار و الکل
- عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی
زمان انجام غربالگری پستان
خانم ها از 20 سالگی باید در پایان دوره پریودی معاینه شوند و بهتر است هر 6 تا 12 ماه یکبار به پزشک مراجعه کنند. ماموگرافی در سن 35 سالگی و از سن 40 سالگی به صورت سالانه جهت غربالگری سرطان پستان توصیه می شود. البته غربالگرری سرطان پستان برای هر فرد با توجه به پرونده پزشکی او ممکن است متفاوت باشد.
غربالگری سرطان پستان در چه مورادی از اهمیت بیشتری برخوردار است؟
- ژنتیک: اگر بستگان فرد مبتلا به سرطان پستان باشند، این احتمال وجود دارد که فرد نیز به آن مبتلا شود.
- سابقه یک تومور یا سرطان خوش خیم پستان دارید: اگر فردی تومور یا سرطان خوش خیم داشته باشد، احتمال دارد که فرد دوباره مبتلا شود.
- بافت متراکم سینه: افرادی که سینه هایشان بافت متراکم دارد بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
- استروژن بالا: وجود استروژن بالا در بدن فرد به مدت طولانی به خصوص قبل از یائسگی باعث بیماری می شود.
- چاقی و اضافه وزن: اگر چاقی و اضافه وزن بعد از یائسگی زیاد باشد، خطر ابتلا بیشتر است.
- استفاده از هورمون ها: مصرف هورمون ها در دوران یائسگی
- پرتودرمانی: افرادی که پیش از 30 سالگی در معرض پرتو درمانی بوده اند.
- نداشتن تحرک و فعالیت بدنی
- مصرف الکل
- قاعدگی در سن معمول
- نازایی یا دیر بچه دار شدن
- افزایش سن
- پروتزهای زیبایی
همچنین زمانی هر کدام از علائم و نشانه های سرطان پستان را مشاهده کردید، لازم است هرچه سریع تر برای تشخیص اقدام کنید. از جمله ان ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر ناگهانی در سایز و شکل سینه
- ایجاد توده یا ضخیم شدن بافت سینه یا زیر بغل
- تغییر رنگ بافت و نوک سینه مانند نارنجی یا قرمز شدن
- خروج ترشحات از نوک سینه مخصوصاً اگر حاوی خون باشند.
- وجود جوش در اطراف نوک سینه
- لایه برداری یا پوسته شدن، پوست یا نوک سینه
- احساس خارش در پوست سینه
- داغ و سفت شدن سینه
- فرورفتگی نوک سینه
- دردناک بودن سینه
روش های غربالگری سرطان سینه
روش های غربالگری سرطان سینه شامل بررسی در جنبه های متفاوتی می شود که در ادامه مقاله به آن اشاره خواهیم کرد.
معاینه بالینی در غربالگری سرطان پستان
در این روش پزشک سینه ها و زیر بغل را به دقت معاینه می کند تا توده ها یا هر گونه ناهنجاری در این نواحی را تشخیص دهد. همچنین در این روش امکان معاینه توسط خود فرد نیز وجود دارد. نتایج این روش در کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان مشخص نیست و ممکن است دارای خطا باشد.
MRI در غربالگری سرطان پستان
پس از هدایت به اتاق MRI، از شما درخواست می شود که به پشت روی یک تخت مخصوص دراز بکشید. یک وسیله (کویل) زیر سینه شما قرار می گیرد که دارای دو محفظه خالی برای قرار دادن در سینه شما است. شما باید سینه خود را به طور کامل در این دو محفظه قرار دهید.
حرکت نکردن در زمان انجام MRI بسیار مهم است. به همین دلیل قبل از شروع کار باید وضعیت خواب خود را طوری تنظیم کنید که احساس راحتی و آرامش کامل داشته باشید. سپس MRI شروع به تصویر برداری می کند.
سونوگرافی در غربالگری سرطان پستان
جهت انجام سونوگرافی، بیمار به پشت روی تخت دراز می کشد و احتمالا از او خواسته شود که بازوی خود را بالای سرش بگذارد. سپس رادیولوژیست ژل اولتراسوند مخصوص را روی قفسه سینه می ریزد. این ژل حباب های هوا بین مبدل و پوست را از بین می برد و از عبور امواج صوتی به بدن جلوگیری می کند. پس از اعمال ژل، سونوگرافیک با قرار دادن ترانسدیوسر روی بدن و حرکت آن به جلو و عقب، تصاویر مورد نظر را ثبت می کند. این روش برای بیمار دردی ایجاد نمی کند و تنها فشار کمی روی پوست احساس می شود.
ماموگرافی در غربالگری سرطان پستان
هر سینه به صورت صاف روی صفحه اشعه ایکس قرار می گیرد. سپس کمپرسور به سینه فشاری وارد می کند تا بافت سینه را صاف کند. این روش تصویر واضح تری از سینه ارائه می دهد. احتمالا مجبور شوید برای هر تصویر نفس خود را حبس کنید. در طول فرآیند، پزشک شما تصاویر را همانطور که گرفته می شود بررسی می کند. اگر چیزی واضح نیست یا نیاز به توجه بیشتری دارد، می‌تواند تصاویر اضافی از زوایای مختلف بگیرد.
ماموگرافی دیجیتال، اشعه ایکس را به تصاویر الکترونیکی از پستان تبدیل می کند که در رایانه ذخیره می شود. تصاویر بلافاصله قابل مشاهده هستند، بنابراین نیازی نیست، رادیولوژیست در انتظار دریافت تصاویر باشد. این رایانه همچنین به پزشک در مشاهده تصاویری که ممکن است در یک ماموگرافی ساده دیده نشده باشد، کمک می کند.
مزایای انجام غربالگری پستان
مهم ترین مزیت غربالگری سررطاان پستان تتشیص زودهنگام است. این امر در درمان نقش موثری ایفا می کند.
- کاهش یا حذف 90 درصدی مرگ و میر ناشی از سرطان های قابل درمان و قابل پیشگیری
- تلاش برای کاهش تعداد افرادی که سرطان آنها گسترش یافته و به مرحله پیشرفته رسیده است
زمان غربالگری سرطان پستان
- در افراد سالم و بدون سابقه خانوادگی سرطان سینه، باید هر سال بعد از 40 سالگی انجام شود.
- در افرادی که هر گونه جهش ژنتیکی دارند باید از حدود 25 تا 30 سالگی انجام شود.
- برای افرادی که سابقه خانوادگی سرطان دارند، غربالگری پستان باید از 20 سالگی انجام شود.
تشخیص دقیق زمان های مراجعه برای غربالگری با مراجعه به پزشک و بررسی پرونده پزشکی شما انجام می شود.
غربالگری در ایران و کشور های اروپایی
در کشورهای پیشرفته اکثر انواع سرطان با همکاری و همفکری مردم این جامعه و هماهنگی نهادهایی مانند دانشگاه های علوم پزشکی و نظام سلامت قابل درمان هستند. هزینه غربالگری بسیار کمتر از هزینه درمان است. در کشورهای اروپایی، عموم مردم دعوت نامه هایی برای غربالگری دریافت می کنند. یکی از عوامل موثر در تشخیص زودهنگام سرطان، حفظ برنامه های غربالگری است. باید تکنسین کافی برای انجام آزمایشات غربالگری وجود داشته باشد و مردم تا حد امکان همکاری کنند.
در ایران نیز در خصوص غربالگری سرطان پستان تاکنون اقدامات پراکنده ای برای کنترل سرطان انجام شده که تا حدودی موثر است اما نکته مهم این است که باید فرهنگ غربالگری در جامعه اجرایی شود و از طریق رسانه ها یا نهادهای آموزشی اطلاع رسانی لازم به مردم انجام شود.